Hình ảnh minh diễn. Nguôn: iStockphoto / Ridofranz/Getty Images (SBS)

Bệnh tim không còn là nguyên nhân gây tử vong đáng sợ nhất, mà một căn bệnh mới đang dần trở nên ngày càng phổ biến.

Đã có 183.131 ca tử vong tại Úc trong năm 2023, và những nguyên nhân đằng sau những ca tử vong này là gì?

Theo dữ liệu mới do Cục Thống kê Úc (ABS) công bố, bệnh tim thiếu máu cục bộ (một tình trạng bệnh lý ảnh hưởng đến tim do lưu lượng máu giảm) là nguyên nhân tử vong hàng đầu ở Úc và đã gây ra 16.922 trong số 183.131 ca tử vong được ghi nhận tại Úc vào năm 2023.

Nhưng số ca tử vong do chứng sa sút trí tuệ (dementia) đang tăng nhanh chóng, là nguyên nhân dẫn đến 16.685 ca tử vong vào năm ngoái.

Bệnh mạch máu não (các tình trạng bệnh lý ảnh hưởng đến lưu lượng máu lên não) là nguyên nhân tử vong thứ ba, bên cạnh ung thư phổi và các bệnh mãn tính về đường hô hấp dưới lần lượt đứng thứ tư và thứ năm.

Tỷ lệ tử vong do chứng sa sút trí tuệ đã tăng hơn 842% trong 50 năm qua

Theo ABS, mặc dù bệnh tim thiếu máu cục bộ vẫn là nguyên nhân tử vong hàng đầu ở Úc, nhưng tỷ lệ đang giảm.

Năm 2024, căn bệnh này chiếm 9,2% số ca tử vong, trong khi ở đỉnh điểm vào năm 1968, nó chiếm hơn 30% số ca tử vong. Vào thời điểm đó, chứng sa sút trí tuệ chiếm 0,2% số ca tử vong, so với 9,1% vào năm 2023.

Đây là nguyên nhân tử vong hàng đầu đối với phụ nữ Úc, chiếm 12,2% tổng số ca tử vong ở phụ nữ và 6,4% số ca tử vong ở nam giới.

Chứng sa sút trí tuệ phổ biến nhất ở những người trên 65 tuổi và độ tuổi tử vong trung bình do chứng mất trí nhớ là 88,7. Khi dân số Úc già đi, điều này dẫn đến nhiều ca tử vong do chứng sa sút trí tuệ hơn.

Bệnh tim thiếu máu cục bộ và chứng mất trí là hai nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở Úc vào năm 2023. Nguồn: SBS

Trong 50 năm qua, tỷ lệ tử vong do chứng sa sút trí tuệ đã tăng hơn 842%, trong khi tỷ lệ mắc bệnh tim thiếu máu cục bộ đã giảm 87,9%.

Không có cách chữa khỏi chứng sa sút trí tuệ. Giám đốc điều hành của Dementia Australia, Giáo sư Tanya Buchanan cho biết bản chất giai đoạn cuối của căn bệnh này vẫn chưa được hiểu rõ.

"Khi chứng sa sút trí tuệ đang tiến gần hơn đến việc trở thành nguyên nhân tử vong hàng đầu của người Úc, điều quan trọng là chúng ta phải hành động ngay bây giờ để tập trung vào sức khỏe não bộ của quốc gia cũng như cung cấp hỗ trợ có mục tiêu và hiệu quả hơn cho những người bị ảnh hưởng bởi chứng sa sút trí tuệ,” bà cho biết.

"Thực hiện phương pháp tiếp cận kép này sẽ đảm bảo chúng ta đang nỗ lực giảm thiểu tác động của chứng sa sút trí tuệ trong tương lai.”

Có bao nhiêu người tử vong vì COVID-19 tại Úc?

Năm 2023, số ca tử vong do COVID-19 tại Úc là 5.001, trở thành nguyên nhân tử vong đứng thứ chín tại quốc gia này.

Loại vi-rút này đã gây ra 9.862 ca tử vong vào năm 2022, trở thành nguyên nhân tử vong đứng thứ ba trong năm đó.

Năm 2023, Tổ chức Y tế Thế giới tuyên bố COVID-19 không còn là trường hợp khẩn cấp về sức khỏe quốc tế nữa.

Hầu hết những ca tử vong đều 'có thể tránh được'

ABS cũng công bố dữ liệu về tỷ lệ tử vong 'có thể tránh được', bao gồm các trường hợp tử vong của những người dưới 75 tuổi có thể tránh được thông qua chăm sóc hoặc can thiệp.

Bao gồm các loại ung thư và tình trạng bệnh lý cụ thể hoặc bệnh truyền nhiễm, cũng như 'nguyên nhân bên ngoài' như tai nạn, tự tử và tấn công.

Năm 2023, có 28.112 ca tử vong có thể tránh được, bao gồm 17.805 nam giới và 10.307 nữ giới.

Con số này giảm nhẹ so với năm 2022 khi có 28.935 ca tử vong có thể tránh được.

Có bao nhiêu người Úc tử vong do tự tử?

Bản công bố năm nay bao gồm thông tin chi tiết về các ca tử vong do cố ý tự gây thương tích, bao gồm cả khu vực xa xôi lần đầu tiên.

Có 3.214 ca tử vong ban đầu được phân loại là do tự tử vào năm 2023, khiến đây trở thành nguyên nhân tử vong đứng thứ 16. Trong số những ca tử vong này, 75,3% là nam giới.

Độ tuổi trung bình tử vong do tự tử là 45,5.

Tỷ lệ tự tử cao hơn ở vùng nông thôn của Úc, ABS cho biết điều này có thể bị ảnh hưởng bởi các điều kiện xã hội, kinh tế, sức khỏe và môi trường.

Lạm dụng chất gây nghiện, bao gồm cả việc sử dụng rượu, thường được đề cập đến như một yếu tố rủi ro ở những vùng xa và rất xa, cùng với các vấn đề liên quan đến hoàn cảnh pháp lý.

Đối với những người sống ở vùng nông thôn và vùng xa xôi, các vấn đề liên quan đến mạng lưới hỗ trợ chính — bao gồm cái chết của người thân hoặc các vấn đề trong các mối quan hệ — là các yếu tố rủi ro phổ biến

Tỷ lệ tự tử cũng cao hơn ở người Thổ dân và người dân đảo Torres, trong đó tự làm hại bản thân là nguyên nhân tử vong đứng thứ năm.