Khu đất dành cho nhà máy điện hydrogen trị giá 600 triệu đô-la tại Whyalla vẫn đang bỏ trống. (ABC News: Brant Cumming)

NAM ÚC - Chính quyền Nam Úc đã phủ nhận quyết định giải thể một văn phòng độc lập về hydrogen cho thấy sự thiếu cam kết đối với nguồn nhiên liệu này trong dài hạn — và phe đối lập cho biết điều này cho thấy kế hoạch về hydrogen hiện đang "rối tung".

Văn phòng Điện Năng Hydrogen Nam Úc - Office of Hydrogen Power South Australia - được thành lập để thực hiện lời hứa trước bầu cử của chính quyền tiểu bang về việc xây dựng một nhà máy làm ra điện từ nhiên liệu hydrogen và nhà máy điện phân gần Whyalla.

Nhưng trong một tuyên bố trước nghị viện, Bộ trưởng Năng lượng, là ông Tom Koutsantonis, cho biết văn phòng sẽ "ngừng hoạt động" và trách nhiệm của văn phòng này sẽ được chuyển giao cho Bộ Năng lượng và Khai khoáng - Department for Energy and Mining.

Văn phòng Cung cấp Nước phía Bắc - Office of Northern Water Delivery – là đơn vị giám sát các kế hoạch xây dựng nhà máy lọc nước mặn công suất 260 triệu lít (megalitre) trên Bán đảo Eyre, cũng sẽ bị ngừng hoạt động và các chức năng của văn phòng này cũng sẽ được bộ phận này tiếp nhận.

Nhà máy hydrogen ở thị trấn Whyalla là một trong những lời hứa bầu cử lớn của Đảng Lao động vào năm 2022 — một dự án trị giá gần 600 triệu đô-la mà đảng Lao Động cho biết sẽ tạo ra nhiều việc làm hơn, giá điện rẻ hơn, và lượng khí thải car-bon ít hơn.

Nhưng nhà máy hydro được đề xuất đã bị hủy bỏ vào đầu năm nay và các khoản tiền đã được chuyển hướng vào một gói hỗ trợ chung của liên bang và tiểu bang trị giá 2,4 tỷ đô-la khi nhà máy thép Whyalla bị buộc phải bị đưa và tình trạng bị kiểm soát tài chánh.

Hình ảnh đồ họa điện toán về đề xướng nhà máy hydrogen nay đã bị gác lại. (YouTube: Energy and Mining SA)

Nhưng ông Koutsantonis cho biết nhu cầu lâu dài về một cơ sở sản xuất hydro vẫn không thay đổi.

Ông nói, "Cuối cùng, một ngày nào đó bạn sẽ cần có một nhà máy hydrogen để sản xuất thép không phát thải thán khí",

"Điều đó hoàn toàn phụ thuộc vào việc ai mua nhà máy thép, thòi gian biểu của họ để đầu tư vào quá trình nấu quặng sắt và một lò luyện kim bằng hồ quang điện".

Trước đây, chánh quyền đã bị chỉ trích vì vẫn mở cửa văn phòng phát triển dự án hydrogen và giữ lại giám đốc Sam Crafter với mức lương hơn nửa triệu đô-la, ngay cả sau khi đã gác lại kế hoạch xây dựng nhà máy hydrogen.

Ông Koutsantonis nói với nghị viện rằng ông Crafter hiện đã được chuyển sang một vai trò mới.

Ông nói, "Sam Crafter, người đứng đầu Văn phòng phát triển điện năng bằng hydrogen - Hydrogen Power SA, đã được bổ nhiệm vào vai trò mới này là Trưởng văn phòng kiểm soát các dự của Tiểu bang – Lead State, chuyển đổi kỹ thuật công nghiệp cho nhà máy luyện thép Whyalla - Whyalla Steelworks Industrial Transformation, hoạt động trong Bộ Năng lượng và Khai khoáng".

Lãnh đạo phe đối lập, là ông Vincent Tarzia, cho biết những diễn biến này là bằng chứng cho thấy kế hoạch hydrogen của chính quyền đã "thất bại".

Ông nói Vincent Tarzia nói, "Việc hủy bỏ Văn phòng Điện năng hydrogen - Office of Hydrogen Power, và Văn phòng Cáp Nước phía Bắc - Office of Northern Water Delivery, vào lúc này, xác nhận sự thất bại hoàn toàn của kế hoạch được thổi phồng quá mức của chính quyền và phá vỡ một cuộc bầu cử trọng yếu",

"Thành thật mà nói, hai dự án lớn của kế hoạch này hiện đang nằm trong tình trạng đổ nát.”

"Đã có một khoản tiền khổng lồ, tiền thuế của người dân, bị lãng phí vào trò lừa bịp hydrogen này, và cả việc quản lý yếu kém của Dự án Cấp Nước phía Bắc. Điều này hiện đang làm dấy lên những lo ngại nghiêm trọng".

Nhà máy lọc nước mặn 'phụ thuộc vào' công ty BHP

Vào tháng Hai năm ngoái, chánh quyền đã công bố việc chi 100 triệu đô-la cho một nghiên cứu khả thi để giúp quyết định có nên xây dựng một nhà máy lọc nước mặn trên Bán đảo Eyre hay không, trong đó công ty BHP cũng đóng góp 77 triệu đô-la.

Ông Koutsantonis khẳng định cho rằng quyết định ngừng hoạt động của Văn phòng Cấp nước phía Bắc không phải là động thái từ bỏ dự án đó mà là "tăng tốc" dự án.

Ông Koutsantonis cho biết chánh phủ đang thúc đẩy kế hoạch xây dựng nhà máy lọc nước mặn. (ABC News: Che Chorley)

Ông cho biết chánh quyền hiện đang cân nhắc xem Mullaquana hay Cape Hardy là địa điểm phù hợp hơn.

Ông nói, "Văn phòng cấp nước phía Bắc (Office of Northern Water Delivery) hiện đã hoàn thành nhiệm vụ và hiện đang được chuyển giao cho Bộ Năng lượng và Khai khoáng. Chúng tôi đang chuyển sang giai đoạn tiếp theo, đó là đàm phán với công ty BHP",

"Chúng tôi vẫn chưa đưa ra quyết định đầu tư cuối cùng vì nó hoàn toàn phụ thuộc vào thỏa thuận với BHP để họ mua nước sau khi đã được lọc mặn.”

"Chúng tôi sẽ không xây dựng một nhà máy lọc nước mặn mà chỉ với miền tin rằng BHP sẽ mua nước - chúng tôi cần có một thỏa thuận bằng văn bản rằng họ sẽ mua nước sau khi đã được lọc mặn".

(Theo Báo Nam Úc, savietnews.com.au)